Dioksyny w rybach i przetworach rybnych

obrazki_1

Dioksyny są przemysłowymi produktami ubocznymi powstającymi między innymi podczas spalania, przy niedostatecznym dopływie tlenu, komunalnych i przemysłowych odpadów zawierających chlor, podczas pożarów lasów, spalania olejów napędowych zawierających chlor oraz w zwykłych paleniskach domowych. Ich obecność w środowisku w dużym stopniu związana więc jest z działalnością człowieka.

Są to substancje toksyczne kumulujące się w tłuszczu i występujące w rybach bałtyckich w większych stężeniach niż w innych produktach żywnościowych.

Zagrożenie dioksyn dla zdrowia związane z:

  • Toksycznym działaniem na skórę – powstaje trądzik chlorowy – na twarzy nieregularnie wyniosła powierzchnia skóry ze zgrubieniami i stwardnieniami
  • Zmianami poziomu hormonów tarczycy z następstwem upośledzenia rozwoju sprawności psychomotorycznej
  • Działaniem rakotwórczym (nowotwory płuc, przewodu pokarmowego)
  • Niebezpieczeństwem dla kobiet do 3 miesiąca ciąży – obumieranie zarodka lub wykształcenie wad rozwojowych.

Dopuszczalne poziomy zawartości dioksyn + dl PCB i ndl-PCB

Rodzaj zanieczyszczeniaDopuszczalny poziom obowiązujący do 2012 r. przy TEF1998Dopuszczalny poziom obowiązujący od 1.01.2012 przy TEF2005
Mięso ryb i produktów z nich otrzymywanych
Suma dioksyn (WHO-PCDD/F-TEQ)4 ng/kg świeżej masy3,5 ng/kg świeżej masy
Suma dioksyn i polichlorowanych bifenyli o właściwościach podobnych do dioksyn (WHO-PCDD/F + dl-PCB-TEQ)8 ng/kg świeżej masy6,5 ng/kg świeżej masy
Suma wskaźnikowych polichlorowanych bifenyli (ndl-PCB)-75 µg/kg świeżej masy
Tkanka mięśniowa węgorza
Suma dioksyn (WHO-PCDD/F-TEQ)4 ng/kg świeżej masy3,5 ng/kg świeżej masy
Suma dioksyn i polichlorowanych bifenyli o właściwościach podobnych do dioksyn (WHO-PCDD/F + dl-PCB-TEQ)12 ng/kg świeżej masy10 ng/kg świeżej masy
Suma wskaźnikowych polichlorowanych bifenyli (ndl-PCB)-300 µg/kg świeżej masy
Wątroba rybia i produkty z niej otrzymywane
Suma dioksyn + dl-PCB-20 ng/kg świeżej masy
Suma wskaźnikowych PCB (ndl-PCB)-200 µg/kg świeżej masy

Średnie zawartości dioksyn i polichlorowanych bifenyli w rybach i produktach rybnych przy TEF1998

Badany materiałWHO-PCDD/F-TEQ [ng/kg]WHO-PCDD/F + dl-PCB-TEQ [ng/kg]ndl-PCB [µg/kg]
Tkanka mięśniowa ryb
Dorsz0,081,050,4
Śledź1,22,517,7
Szprot2,24,6835
Łosoś bałtycki3,59,544,7
Karp0,080,141,4
Pstrąg0,070,395,3
Mintaj0,0070,0150,023
Sola0,0090,030,15
Panga0,0110,0160,03
Tilapia0,0190,030,12
Produkty rybne
Makrela wędzona0,240,8412,1
Szprot wędzony3,68,330,9
Śledź wędzony0,661,449,5
Łosoś bałtycki wędzony4,5313,1242,7
Łosoś norweski wędzony0,341,7112,6
Pstrąg wędzony0,120,584,9
Filety ze śledzia solone0,581,227,8
Płaty śledziowe marynowane12,0719,2
Makrela opiekana w occie0,411,3710,1
Konserwy
Szprot w pomidorach1,84,123,5
Szprot w oleju2,65,635,7
Śledź w pomidorach1,93,620,8
Śledź po gdańsku1,83,624,7
Tuńczyk w oleju0,360,399,1
Makrela w pomidorach0,280,96,7
Makrela w oleju0,331,099,7
Sardynka w oleju0,682,9612,8
Paprykarz szczeciński0,71,69,7

Zmiany zawartości dioksyn + dl PCB w rybach bałtyckich

wyrkes5